نویسنده: ویلی بایلد

مترجم: ملیحه شکوهی

نشر: آسمان خیال

قیمت: ۳۹۰۰۰ ریال

————————————————————————————————————————

گروهی از موش‌ها در خانه‌ای زندگی‌می‌کنند و در حد فهم خود زندگی شادی دارند. غذا کافی و حتی فراوان است. زندگی شادی دارند. هر زندگی شادی یک آرزوی بزرگ لازم دارد. آرزوی بزرگ موش‌ها کالباس‌ها و گوشت‌هایی است که از سقف آویزان است. در این میان لیلی، موشی ماده که ظاهرش با بقیه فرق دارد. این موش، پوستی سفید(بقیه خاکستری‌اند) و چشمانی قرمز دارد. شبی این موش متوجه‌می‌شود که در آشپزخانه به باغچه باز است؛ و خطر گربه موش‌ها را تهدیدمی‌کند. و به بقیه موش‌ها خبرمی‌دهد.

در این‌جا سه موش وارد صحنه‌می‌شوند. ویلی بالد موشی که از بقیه موش‌ها به‌طرز محسوس قوی‌تر است؛ و دو دستیارش، جوزف موشه  هرمان چاق.ویلی بالد و اطرافیانش با ترکیبی از هوچی‌گری و ارعاب بیان‌می‌کنند که رای‌گیری کارها را به تاخیر می‌اندازد و”شما به یک رهبر واقعی نیاز دارید و…”

کتاب هجویه آشکاری بر نازیسم است. نویسنده در سال ۱۹۲۹ در آلمان متولدشده و از چهار یا پنج‌سالگی تا پانزده‌سالگی تحت سیطره نازی‌ها و هیتلر زندگی‌کرده . ویلی بالد خود هیتلر است. در کتاب نمادهای گاه دقیق و گاه تقریبی، برای هرمان گورینگ، جوزف گوبلز، SS، پل هیندنبورگ، اردوگاه‌های کار، کتاب‌سوزی نازی‌ها، شعارهای آلمان نازی، احترام اجباری به هیتلر، نیروهای مخالف کمونیست و سوسیالیست، آمده.

گرچه هنر کتاب در ارائه نمادهای تاریخی نیست. کتاب بار دیگر وظیفه ادبیات را به‌یادمان می‌آورد. از وظایف ادبیات این است که تلخی‌ها را به‌یاد بیاورد، بدون ایجاد ناامیدی. و با توجه به سن مخاطبان این کتاب این وظیفه سخت‌تر هم می‌شود. کتاب با لحنی ملایم و بدون خشونت آیینه‌ای از یکی از دوران‌های سیاه تاریخ بشر را جلوی چشم مخاطب می‌گذارد، مخاطبی که طبیعتا مطالعات تاریخی و سیاسی زیادی ندارد.

دیکتاتورها بیش از هوا به دشمن احتیاج دارند تا بتوانند در سایه آن مشکلات داخلی و بی‌کفایتی‌هایشان را بپوشانند. “ویلی‌بالد جواب درستی نداشت که بدهد و مثل همیشه وقتی جوابی نداشت، فریادزد گربه گربه.” اصولا در آرامش می‌توان فکرکرد و اگر مردم فکر می‌کردند دیکتاتورها با مشکل مواجه‌می‌شدند. پس باید فضا را ملتهب‌کرد. و بهترین بهانه برای ملتهب‌کردن فضا دشمن است.

در داستان موش‌هایی هستند که رذل نیستند. حتی موش‌های خوبی هم هستند. اما فکرنمی‌کنند و احساساتی‌اند. این‌ها بهترین پایه‌های دیکتاتوری‌اند و جالب است که خودشان اولین قربانیان آن هستند.

کتاب را می‌توان تا حدودی در اندازه‌های مزرعه حیوانات ارول دانست؛ گرچه نه به آن تاثیرگذاری. اما کتاب نسبت به مزرعه حیوانات حسن بزرگی دارد. کتاب با امید و روشنی تمام‌می‌شود، چیزی که آن را کاملا مناسب خوانندگان نوجوانش می‌سازد.

تصاویر بسیار زیباییند. کاغذ استفاده‌شده کاملا خاص است و ظاهر زیبایی به کتاب بخشیده. ترجمه و ویرایش کتاب متنی روان را فراهم‌ساخته. در یک کلام، از آن کتاب‌هایی است که چند سال یک بار به تور آدم می‌خورد. از دست ندهیدش.

اسماعیل حصاری